کپی رایت 95-97 حامی دادگستر ساعد.
تمامی حقوق محفوظ است.

9:00 - 18:00

ساعات کاری : شنبه تا چهارشنبه

26712426

تماس برای مشاوره رایگان

Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
فهرست
 

کلاهبرداری

خانه > کلاهبرداری

کلاهبرداری عبارت از بردن مال دیگری از طریق توسل توأم با سوء نیت به وسایل یا عملیات متقلبانه است. پس از ارائه تعریف در مورد جرم کلاهبرداری به بررسی عناصر تشکیل دهنده این جرم می پردازیم.

 

کلاهبرداری | اثبات جرم کلاهبرداری | عناصر جرم کلاهبرداری | کلاهبرداری ساده | روش های اثبات کلاهبرداری

عناصر جرم کلاهبرداری

عناصر تشکیل دهنده جرم کلاهبرداری نیز مانند سایر جرایم عبارتند از:

الف) عنصر قانونی جرم کلاهبرداری

ب) عنصر مادی جرم کلاهبرداری

پ) عنصر معنوی جرم کلاهبرداری

 لذا در این قسمت به بررسی هر یک از این عناصر در جرم کلاهبرداری می پردازیم و این امر را با بررسی عنصر قانونی این جرم شروع می کنیم

الف) عنصر قانونی جرم کلاهبرداری:

همان طور که در قسمت حقوق جزای عمومی بیان شد عنصر قانونی عبارت است از پیش بینی عمل ممنوعه در قانون. اصل بر اباحه است مگر اینکه قانون خلاف آن را تصریح کرده باشد در خصوص جرم کلاهبرداری قانونگذار بدین شرح جرم بودن این عمل را پیش‌بینی کرده است عنصر قانونی این جرم ماده یک و چهارم قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری مصوب ۱۳۶۷ می باشد لازم به ذکر است که ماده ی ۷۰۴ ۱۰۱ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی در خصوص کلاهبرداری مرتبط با رایانه صحبت کرده است کلاهبرداری به سه صورت پیش بینی شده است.

 

کلاهبرداری | اثبات جرم کلاهبرداری | عناصر جرم کلاهبرداری | کلاهبرداری ساده | روش های اثبات کلاهبرداری

انواع کلاهبرداری

 

۱) کلاهبرداری ساده

۳) کلاهبرداری رایانه ای

کلاهبرداری ساده:

مجازات کلاهبرداری ساده یک تا هفت سال حبس و جزای نقدی معادل مال برده شده است 

مجازات این نوع دو تا ده سال حبس و جزای نقدی معادل مال برده شده و انفصال ابد از خدمات دولتی است و اگر از طریق تشکیل شبکه ی آبان باشد مجازات مرتکب به جزای نقدی معادل مجموع آن اموال و انفصال دائم از خدمات دولتی و حبس از ۱۵ سال تا ابد خواهد بود و در صورتی که مصداق مفسد العرض باشد مجازات آن مجازات مفسد فی الارض خواهد بود.

 
کلاهبرداری رایانه ای

که مجازات آن یک تا پنج سال حبس یا جزای نقدی بیست میلیون ریال تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات .

 

کلاهبرداری | اثبات جرم کلاهبرداری | عناصر جرم کلاهبرداری | کلاهبرداری ساده | روش های اثبات کلاهبرداری

 

در همه این موارد مرتکب علاوه بر مجازات های فوق به رد مال نیز محکوم می شود. قانونگذار در ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری چنین مقرر داشته است هرکس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکت‌ ها یا تجارت خانه ها یا کارخانه ها یا موسسات مرحوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیرواقع امیدوار نماید یا از حوادث و پیش آمدهای غیر واقع بترساند و یا اسم و یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و اموال یا اسناد یا حواله جات یا قبوض یا مفاصا حساب و امثال آنها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب می‌شود.

 

و علاوه بر روسا حبس به حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم می شود در صورتی که شخص مرتکب بر خلاف واقع عنوان یا سمت یا ماموریت از طرف سازمان ها و موسسات دولتی یا وابسته به دولت یا شرکت‌های دولتی ای یا شوراها یا شهرداری ها یا نهادهای انقلابی و به طور کلی قوای سه گانه و همچنین نیروهای مسلح و نهادها و موسسات مامور به خدمت عمومی اتخاذ کرده یا اینکه جرم با استفاده از تبلیغ عامه از طریق وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو تلویزیون روزنامه و مجله یا ناطق در مجامع و یا انتشار آگهی چاپی یا خطی صورت گرفته باشد یا مرتکب از کارکنان دولت یا موسسات و سازمانهای دولتی وابسته به دولت یا شهرداری ها یا نهادهای انقلابی و یا به طور کلی از قوای سه گانه و همچنین نیروهای مسلح و مامورین به خدمت عمومی باشد علاوه بر رد اصل مال به صاحبش به حبس از ۲ تا ۱۰ سال و انفصال ابد از خدمات دولتی و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده از محکوم می‌شود.

 

قانونگذار در ماده ۷۴۱ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی در خصوص کلاهبرداری رایانه ای مقرر داشته است:

هرکس به طور غیرمجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن تغییر محل ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه ی وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از ۲۰ میلیون ریال تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. در جرم کلاهبرداری مرتبط با رایانه هرگاه تمهید مقدمات و نتیجه حاصل از آن در حوزه های قضایی مختلف صورت گرفته باشد دادگاهی که بانک افتتاح کننده حساب زیان دیده از بزه در حوزه آن قرار دارد صالح به رسیدگی می باشد .
کلاهبرداری از زمره جرایم یقه سفیدها محسوب می شود.

قانونگذار در ماده ۴ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری در خصوص یکی از فروض کلاهبرداری مشدد از طریق تشکیل شبکه چند نفری چنین مقرر داشته است کسانی که با تشکیل یا رهبری شبکه چند نفری به امر ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری مبادرت می ورزند علاوه بر ضبط کلیه اموال منقول و غیرمنقول ای که از طریق به نفع دولت و استرداد اموال مذکور در مورد اختلاس و کلاهبرداری و رد آن حسب مورد به دولت یا افراد به جزای نقدی معادل مجموع آن اموال و انفصال دائم از خدمات دولتی و حبس از ۱۵ سال تا ابد محکوم می شود و در صورتی که مصداق مفسد فی الارض باشند مجازات آنها مجازات مفسد فی الارض خواهد بود .

ب)عنصر مادی جرم کلاهبرداری ساده:

رکن مادی این جرم در واقع حقیقت و ماهیت عمل ضد اجتماعی است به عبارت دیگر عنصر مادی جرم در حقیقت تبلور خارجی عمل پیش بینی شده در قانون در عالم ماده است .عنصر مادی جرم کلاهبرداری عبارت است از به کار بردن وسیله متقلبانه برای فریفتن دیگری و بردن مال غیر برای ارتکاب جرم کلاهبرداری. ویژگی خاصی در مورد مرتکب جرم شرط نیست به عبارت دیگر مرتکب در جرم کلاهبرداری دارای ویژگی خاصی نیست لذا هر کس می تواند مرتکب جرم شود .رفتار مجرمانه در بعضی از جرایم صرفاً به صورت فعل و در بعضی جرایم صرفاً به صورت ترک فعل و در بعضی دیگر از جرایم هم به صورت فعل و هم به صورت ترک فعل قابل تحقق است حال این سوال در خصوص جرم کلاهبرداری قابل تر خواهد بود که رفتار مجرمانه در جرم کلاهبرداری به چه صورت است؟!

آیا صرفاً به صورت فعل است یا هم از طریق فعل و هم از طریق ترک فعل قابل تحقق است برای پاسخ دادن به این سوال اول باید بدانیم قانونگذار در خصوص یک جرم چه چیزی را ممنوع کرده است و بعد بدانیم این عمل ممنوع شده از جانب قانونگذار در عالم ماده به صورت فعل قابل تحقق است یا ترک فعل یا این که هم از طریق فعل و هم از طریق ترک فعل قابل تحقق است .

 

کلاهبرداری | اثبات جرم کلاهبرداری | عناصر جرم کلاهبرداری | کلاهبرداری ساده | روش های اثبات کلاهبرداری

 

همان طور که می دانیم اعمالی را که قانونگذار در خصوص این جرم ممنوع کرده فریب دادن دیگران دیگران و بردن مال آنها است بنابراین رفتار مجرمانه در این جرم فریب دادن دیگران و بردن مال آنها است که به صورت فعل انجام می شود بنابراین رفتار مجرمانه در این جرم  به صورت ترک فعل قابل تحقق نیست رفتار مجرمانه در جرم کلاهبرداری باید به شکل فعل مثبت باشد. ترک فعل حتی اگر توأم با سوء نیت بوده و موجب اغفال طرف مقابل و ورود ضرر به وی نیز به شود هیچ گاه نمی تواند عنصر مادی جرم کلاهبرداری قرار گیرد.

ما هموراه در کنار شما هستیم موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد

موضوع این جرم چیزی است که عمل مرتکب بر آن واقع می شود و به عبارتی دیگر ارزش که مقنن تجاوز و تعدی به آن را جرم می‌شمارد موضوع آن جرم است در جرم کلاهبرداری موضوع جرم مال متعلق به دیگری از مال منقول یا غیرمنقول می باشد نوشته هایی که سند تلقی نمی شوند و ارزش مالی و معاوضه ای نداشته باشند نمی تواند موضوع جرم کلاهبرداری باشد.

در کلاهبرداری نیز مثل سایر جرایم علیه اموال تعلق مال برده شده اعم از منقول یا غیرمنقول به دیگری شرط تحقق جرم است بدین ترتیب راهن یامستاجری که با توسل به وسایل متقلبانه عین مرهونه یا مستاجره را از ید مرتهن یا مستاجر خارج می کند یا کسی که برای گریز از دادن حق انبارداری با توسل به وسایل متقلبانه اموال خود را از انبار خارج می‌کند یا مشتری که قبل از پرداختن ثمن معامله و برای محروم کردن بایع از حق حبس مبیع را با حیله و تقلب از ید بایع خارج می کند هیچ یک از هیچ یک کلاهبردار محسوب نمی شود.

 

کلاهبرداری | اثبات جرم کلاهبرداری | عناصر جرم کلاهبرداری | کلاهبرداری ساده | روش های اثبات کلاهبرداری

اثبات جرم کلاهبرداری

امکان تحقق این جرم در اموال مشاع توسط احد از شرکا محل تردید است و در این خصوص دو نظر وجود دارد گروهی موافق و گروهی مخالف امکان وقوع جرایم علیه اموال و مالکیت در اموال مشاع هستند. نظر موافقین  چون مال علاوه بر مرتکب به دیگری نیز تعلق دارد بنابراین شرط تعلق مال به غیر در این فرض نیز وجود دارد لذا امکان ارتکاب این جرم در اموال مشاع توسط احد از شرکا نیز وجود دارد.

نظر مخالفین هر جز از اموال مشاع متعلق به کلیه شرکا می باشد بنابراین آن را نمی توان نسبت به هر یک از شرکا به مفهوم واقعی کلمه مال غیر دانست نتیجه این نظر آن می‌شود که ارتکاب جرایم علیه اموال توسط یکی از شرکا در مال مشترک قابل تصور نباشد بنابراین در خصوص این سوال که آیا مال مشاع می تواند موضوع جرم در گروه جرایم علیه اموال و مالکیت قرار بگیرد یا خیر باید قائل به تفکیک بشویم اول اینکه مال مشاع باشد ولی فردی غیر از این ما نسبت به آن مرتکب جرم شود که در این گروه امکان تحقق جرم وجود دارد.

 

کلاهبرداری | اثبات جرم کلاهبرداری | عناصر جرم کلاهبرداری | کلاهبرداری ساده | روش های اثبات کلاهبرداری

 

هرچند که موضوع عمل بر روی مال مشاع باشد دوم اگر یکی از شرکا و مال مشاع نسبت به این مال بیش از سهم خود و با سوء نیت در مورد آن عمل انجام داده باشد. همانطور که بیان شد در پاسخ به این سوال که در این فرض آیا جرمی واقع شده است یا خیر در خصوص پاسخ به این سوال موضوع محل اختلاف است از طرف دیگر لازم به ذکر است که در خصوص دو جرم مبتنی بر اینکه در اموال مشاع توسط یکی از شرکا جرم قابل تحقق است تصریح وجود دارد یکی جرم تخریب و دیگری است سرقت هدی سرقت حدی در خصوص جرم تخریب به موجب رای وحدت رویه شماره ۱۰ مورخ ۲\۷\۵۵ و در مورد سرقت حدی به موجب ماده ۲۷۷ قانون مجازات اسلامی.

 

کلاهبرداری | اثبات جرم کلاهبرداری | عناصر جرم کلاهبرداری | کلاهبرداری ساده | روش های اثبات کلاهبرداری

 

 

در صورتی که در مورد این مطلب هرگونه سوالی دارید ، وکلای موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد ، آماده ی پاسخگویی به شما هستند ، لطفا با ما تماس بگیرید.

در کمترین زمان پاسخگو شما هستیم موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد

آیا نیاز به کمک دارید؟

تماس با ما