عقد هبه

تعریف عقد هبه
در تعریف عقد هبه در ماده ۷۹۵ قانون مدنی مقرر می دارد”هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجانی به کس دیگری تملیک می کند تملیک کننده واهب و طرف دیگر را متهب , مالی را که مورد هبه قرار گرفته را عین مرهونه می گویند”

برای تحقق عقد هبه دو عنصر مادی و ارادی لازم است اولاً باید مالی از دارایی واهب به دارایی متهب منتقل گردد بدون اینکه عوضی داشته باشد ثانیاً بایستی واهب قصد بخشش یاد تملیک مجانی داشته باشد نه از طریق ادای دین و وفای به عهد
هبه مفهومی عام تر از صدقه هدیه و جایز است معنای این عبارت به این شرح ذیل است .

 

عقد هبه ،  هبه اموال غیر منقول

الف – هبه ای است که در آن قصد قربت می شود .
ب – هدیه به نوعی هبه گفته می‌شود که در آن مال مرهونه از مکانی به مکان دیگر برده می‌شود تا به منظور احترام و اکرام دیگری به او تقدیم گردد به همین دلیل هدایا راجع به اموال منقول به کار می‌رود
ج- جایزه نوعی از هبه است که از جانب مقام بالاتر به منظور تشویق و ترغیب دیگری انجام می گیرد

شرایط قانونی عقد هبه

۱-هبه عقد تملیکی است ؛ زیرا در اثر عقد هبه حق مالکیت موهوبه به متهب انتقال می یابد بر این اساس است که ماده ۷۹۷ قانون مدنی � بیان می‌دارد” واهب باید مالک مالی باشد که هبه می کند “
۲- هبه عقد عینی است در این باره ماده ۷۹۸ قانون مدنی مقرر می دارد “هبه به واقع نمی شود مگر با قبول و قبض متهب , اعم از اینکه مباشر قبض خود را متهب باشد یا وکیل او قبض بدون اذن واهب اثری ندارد” بنابراین با توجه به ماده مرقوم باید گفت عقد هبه با توافق و تراضی واقع نمی‌شود و در آن قبض شرط صحت عقد است یعنی هبه زمانی واقع می‌شود که واهب موهوبه را به متهم تسلیم کند هرچند متهب عملاً در موهوبه تصرف این کرده باشد.

 

اثر قبض در تملیک

الف -چون قبض در عقد از ارکان عقد می باشد باید با عزم و اراده واهب باشد لذا اگر متهب بدون با اذن واهب موهوبه را قبض کند اثری ندارد یعنی سبب تحقق عقد هبه نمی‌شود و ید متهب در این موردخاص غاصبتنه می باشد در این باره قسمت اخیر ماده ۷۹۸ قانون مدنی مقرر می دارد قبض بدون اذن واهب اثری ندارد.
ب- به یک از واهب و متهب قبل از قبض این مرهونه به فوت نمایند حق باطل میشود اب باطل میشود هبه باطل می شود.

ج-اگر واهب قبل از قبض محجور شود هبه باطل می شود زیرا واهب باید در زمان تشکیل عقد یعنی تسلیم عین موهوبه اهلیت داشته باشد اما اگر متهب قبل از قبض محجور شود عقد هبه صحیح است قبض موهوبه توسط ولی قهری یا وصی یا قیم صورت می گیرد.

د-در صورتی که عین موهوبه در ید متهب باشد محتاج به قبض نیست؛ بنابراین اگر الف کتاب خود را به شخص ب امانت دهد و در زمانی که مال در تصرفاست الف مال در تصرف است الف کتاب را به هدیه می دهد نیازی به صرف نیست و ایجاب و قبول واقع می شود.

 از مجموعه مقالات وکلای موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد در صورت سوال در مورد این مطلب یا وکیل حقوقی با ما تماس در تماس باشید.