مصادیق کلاهبرداری

کلاهبرداری

دربین مردم گاهی برخی رفتارها مصداق کلاهبرداری میدانند که در واقع کلاهبرداری نیست و برعکس برخی اعمال هرچند ساده به نظر میرسند اما جرم کلاهبرداری هستند.

قبل از بیان چند نمونه از این موارد عنصر مادی و روانی جرم کلاهبردی را بررسی کرده:

 

عنصر مادی جرم کلاهبرداری:

الف) رفتار مادی که رفتار مجرمانه در جرم کلاهبرداری به صورت فعل مثبت است بتابر این ترک فعل حتی اگر با سو نیت نیز همراه باشد عنصر مادی جرم کلاهبرداری قلمداد نمیشود

ب)اوضاع و احوال و شرایط ضروری برای تحقق کلاهبرداری:

۱-تقلبی بودن وسایلی که کلاهبردار ار آن به منظور فریب دیگری استفاده میکند

۲-فریب خوردن قربانی با این شرط که وی از متقلبانه بودن وسایل اطلاع نداشته باشد

۳-بردن مال متعلق به غیر 

عنصر روانی جرم کلاهبرداری: الف) داشتن عمد در توسل  به وسایل متقلبانه  ب)خواستار بردن مال دیگری یا قصد بردن مال دیگری

 

چند مصداق از جرم کلاهبرداری و عدم جرم کلاهبرداری:

۱-عمل شخصی که با وجود ازدواج فرزند دخترش ، کماکان کمک هزینه ای را که به او تعلق می گرفته دریافت مینماید کلاهبردار محسوب نمیشود زیرا درواقع کارمند تنها از مطلع کردن مقامات مربوطه نسبت یه ازدواج دخترش ، که موجب عدم استحقاق او نسبت به دریافت کمک هزینه ی دخترش می شود خودداری  کرده و این یک فعل مثبت مقرون به حیله و تقلب نبوده بلکه تنها یک ترک فعل میباشد.

۲- صرف تقدیم دادخواست واهی به دادگاه ، حتی اگر منتهی به صدور حکم به نفع خواهان و به تبع آن صدور اجراییه و تصاحب مال دیگری شود نمیتواند کلاهبرداری محسوب گردد. دلیل این امر این است که در این حالت خواهان صرفا دروغی اظهار داشته که به شکل یک دادخواست دروغ و بر روی برگه ی دادخواست نمایان شده است و به علاوه حتی اگر دادخواست دروغ با صحنه سازی متقلبانه مثلا با اریه اسناد جعلی همراه باشد باز بردن مال غیر نتیجه مستقیم و اصلی توسل به وسایل متقلبانه و اغفال قربانی نبوده بلکه در نتیجه حکم دادگاه حاصل می گردد.

 

۳- چنانچه ، دلالی زمین مرغوبی را برای فروش به خریدار نشان دهد و زمان معامله ، زمین نامرغوب را به جای زمین مرغوب به فروش برساند عمل وی کلاهبرداری محسوب میشود.

 

۴-شخصی با ربودن دسته چک دیگری یکی از برگه ها را تکمیل و با امضای خود بدون ذکر نام و نام خانوادگی خود به بانک ارایه و موفق به اخذ وجه آن می شود ، اعمال ارتکابی متضمن سرقت– جعل– استفاده از سند مجعول است.

۵- فروختن جنسی گرانتر از قیمت روز به دیگری گران فروشی است نه کلاهبرداری مگر با توسل به تقلب جنسی را برخوردار از کیفیت بهتر مثل دست بردن در سند برای قلمداد کردن مدل بالاتر در اتومبیل یا کمیت بالاتر ( مثل دستکاری ترازو برای کم فروشی) نشان داده و مبالغ بیشتر اخذ کند.

۶- صدور چک از حساب دیگری بدون شبیه سازی امضای صاحب حساب از مصادیق جرم کلاهبرداری است و با شبیه سازی امضای صاحب حساب از مصادیق جعل و استفاده از سند مجعول است و مطابق نظریه مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه به شماره ۸۱۶/۷ مورخ ۲۰/۲/۱۳۷۲:

الف) در صورتی که امضا کننده چک که صاحب حساب هم نمیباشد چک را به عنوان چک متعلق به خود به شخص دیگری در مقابل اخذ وجه واگذار کند اقدام وی کلاهبرداری است و مشمول ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و کلاهبرداری است

ب) در صورتی که صادر کننده ی چک امضای صاحب حساب را جعل و شبیه سازی کرده باشد و به این ترتیب تحصیل وجه یا مالی کرده باشد مورد از مصادیق جعل و استفاده از سند مجعول می باشد عنصر معنوی جعل همیشه سوء استفاده از سند مجعول است

۷- اگر متهم در دفتر اسناد رسمی حاضر شده و خود را در تنظیم سند و امضای سند از روی حیله و تقلب به جای شخص دیگری خود را فروشنده ملک معرفی کند اگر در نتیجه این عمل کلاهبرداری هم واقع شده باشد با عمل جعل منافات ندارد بدین ترتیب ملاحظه می شود که فرض تعدد معنوی جرم در مواردی که کلاهبرداری با جعل یا با استفاده از سند مجعول مقارن هم واقع شوند هم امکان پذیر است

برای تحقق جرم کلاهبرداری علاوه بر ورود ضرر مالی به قربای جرم اعم از شخص حقیقی یا حقوقی ، انتفاع مالی کلاهبردار یا شخص مورد نظر وی نیز ضروری است .

نویسنده : زهرا رنجبر

“مجموعه مقالات تيم وكلای موسسه حقوقی حامي دادگستر ساعد در صورت سوال در مورد این مطلب یا نیاز به وکیل کیفری با ما در تماس باشید.”